Σελίδες

Δευτέρα 7 Μαρτίου 2011

Έθιμα της Καθαρής Δευτέρας σε όλη την Ελλάδα Clean Monday: A public holiday in Greece

Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι από τον χριστιανικό λαό και σημαίνει πνευματική και σωματική "κάθαρση". Επίσης μια άλλη εκδοχή είναι πως ονομάστηκε έτσι επειδή οι νοικοκυρές καθάριζαν τα σκεύη τους όλη μέρα από το φαγοπότι της αποκριάς.


Clean Monday in Greece
Μια χαρακτηριστική λέξη που χρησιμοποιούμε είναι τα Κούλουμα που είναι η καθαροδευτεριάτικη έξοδος και το πέταγμα του χαρταετού. 
Κατά τον Νικόλαο Πολίτη, πατέρα της ελληνικής λαογραφίας, τα κούλουμα προέρχονται από τη λατινική λέξη Culumus που σημαίνει αφθονία αλλά και το τέλος, δηλαδή το τέλος της αποκριάς. Ό,τι κι αν σημαίνει όμως η λέξη αυτή στις μέρες μας είναι ημέρα διασκέδασης, φαγητού και οικογενειακής συνύπαρξης.
Την ημέρα αυτή συνηθίζονται οι εκδρομές σε κοντινούς προορισμούς, άλλωστε είναι μια γιορτή που ταιριάζει περισσότερο στην επαρχία με φόντο τη φύση και το πράσινο.

Η χαρά όλων αλλά ιδιαίτερα των παιδιών
είναι το πέταγμα του χαρταετού
που θέλει ιδιαίτερη μαστοριά
και ιδανικές καιρικές συνθήκες.
Κάποιες πληροφορίες ερμηνεύουν το πέταγμα του χαρταετού σαν την επιθυμία του ανθρώπου να διώξει μακριά το κακό.

Έθιμα της Καθαρής Δευτέρας
  • Βόνιτσα, το έθιμο του "Αχυρένιου Γληγοράκη"
    Ο Γληγοράκης λέγεται ότι ήταν ψαράς και απαρνήθηκε τη θάλασσα ψάχνοντας τη μοίρα του στη στεριά. Οι σημερινοί ψαράδες της Βόνιτσας καταδικάζουν αυτήν του την πράξη και κάθε τέτοια μέρα τον τιμωρούν. Φτιάχνοντας λοιπόν έναν αχυρένιο ψαρά, τον δένουν σ' ένα γάιδαρο και τον γυρνούν σε όλο το χωριό. Όσο περνά η μέρα στήνουν μεγάλο γλέντι με τραγούδι και χορό και στη συνέχεια ρίχνουν τον καημένο τον Γληγοράκη σε μια βάρκα που φλέγεται στ' ανοιχτά.
  • Ο "Βλάχικος Γάμος" της Θήβας
    Το έθιμο αυτό χρονολογείται από το 1830 και έχει να κάνει με τα προξενιά που γίνονταν τότε. Σήμερα πραγματοποιείται παραδοσιακά με το ξύρισμα του γαμπρού και το στόλισμα της νύφης η οποία στην πραγματικότητα είναι άνδρας! Παράλληλα όλοι οι παρευρισκόμενοι γιορτάζουν τα Κούλουμα με σατιρικά τραγούδια και πολύ χορό.
  • Το έθιμο των Μουντζούρηδων στον Πολύσιτο της Βιστωνίδας.
    Εδώ η προετοιμασία ξεκινά από την προηγούμενη μέρα με την παρασκευή της παραδοσιακής Λαγάνας και το βράσιμο της φασολάδας από τις γυναίκες του χωριού, για να προσφέρουν στους επισκέπτες τους την επόμενη μέρα. Τους επισκέπτες τους περιμένει μια έκπληξη, αφού τους υποδέχονται δύο μεταμφιεσμένοι οι οποίοι προσπαθούν να τους μουντζουρώσουν με την καπνιά από το καζάνι που έβραζε η φασολάδα έτσι ώστε όλοι να γιορτάσουν την Καθαρή Δευτέρα μασκαρεμένοι!
  • Το έθιμο του "Αγά" στα Μεστά της Χίου.
    Το έθιμο του Αγά έχει ρίζες από την Τουρκοκρατία και μέχρι σήμερα είναι το ίδιο διασκεδαστικό την ημέρα της Καθαρής Δευτέρας. Ο Αγάς εισβάλει στο χωριό με τη συνοδεία του και παίρνει θέση στην κεντρική πλατεία. Εκεί μαζεύεται ο κόσμος όπου "δικάζεται" για διάφορα παραπτώματα που του καταλογίζονται και πληρώνει το ανάλογο πρόστιμο! Από αυτή τη διαδικασία δε γλιτώνει κανείς από τους παρευρισκόμενους. Τα χρήματα που μαζεύονται από τα υποτιθέμενα πρόστιμα καταλήγουν στο ταμείο του Πολιτιστικού Συλλόγου του χωριού. Ένα πρωτότυπο έθιμο με πολύ χιούμορ και κοινωφελές έργο παράλληλα. 
πηγή

«Η νηστεία είναι φάρμακο»

«Η νηστεία έχει σίγουρα μεγάλη θρησκευτική αξία, αλλά παράλληλα είναι ευεργετική για την υγεία μας, όταν γίνεται με ισορροπημένο τρόπο και ποικιλία τροφών. 
Η περιοδική φυτοφαγία της νηστείας, χωρίς ακρότητες, είναι μία καλή ευκαιρία αποτοξίνωσης του οργανισμού από την κρεατοφαγία και την υπερβολική κατανάλωση άλλων προϊόντων ζωικής προέλευσης.»

Η νηστεία μπορεί ενδεχομένως να μην... «ταιριάζει» σε πολύ κόσμο, όμως με λίγη φαντασία στην κουζίνα είναι δυνατόν νηστίσιμα πιάτα να μετατραπούν σε γευστικούς πειρασμούς. Άλλωστε, η δίαιτα της Σαρακοστής, που ξεκινάει την Καθαρά Δευτέρα και διαρκεί μέχρι το Μεγάλο Σάββατο, δεν ταυτίζεται με την πείνα, αφού μπορούμε να εντάξουμε στο καθημερινό μας μενού πλήθος τροφών, όπως λαχταριστά θαλασσινά, λαδερά εδέσματα, όσπρια, ξηρούς καρπούς, χαλβά, ταχίνι, λαχανικά και δημητριακά.

Μέγας Βασίλειος, Περί νηστείας

Επιπλέον, ακολουθώντας την ορθόδοξη χριστιανική παράδοση στο τραπέζι μας, όπως λένε οι διαιτολόγοι, μας δίνεται η ευκαιρία να αποκομίσουμε μία σειρά από οφέλη για τη σωματική αλλά και την ψυχική μας υγεία.

«Η νηστεία είναι φάρμακο» αναφέρει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος στον λόγο του «Περί νηστείας», προτρέποντάς μας να σταματήσουμε την υπερβολική τροφή και οι ειδικοί έρχονται σήμερα να ενισχύσουν την αξία των λόγων του.

«Η νηστεία έχει σίγουρα μεγάλη θρησκευτική αξία, αλλά παράλληλα είναι ευεργετική για την υγεία μας, όταν γίνεται με ισορροπημένο τρόπο και ποικιλία τροφών. Η περιοδική φυτοφαγία της νηστείας, χωρίς ακρότητες, είναι μία καλή ευκαιρία αποτοξίνωσης του οργανισμού από την κρεατοφαγία και την υπερβολική κατανάλωση άλλων προϊόντων ζωικής προέλευσης», τονίζει ο κ. Δημήτρης Γρηγοράκης, κλινικός διαιτολόγος - διατροφολόγος και επιστημονικός διευθυντής στο Κέντρο Διαιτολογικής Υποστήριξης και Μεταβολικού Ελέγχου «ΑΠΙΣΧΝΑΝΣΙΣ».

Τηρώντας τη νηστεία μπορούμε να δούμε όχι μόνο τον οργανισμό μας να λειτουργεί καλύτερα, αλλά και τη διάθεσή μας να ανεβαίνει.

Στο μπλογκ της Μαργαρίτας Λαφαζανίδου και της Αλεξάνδρας Αμοιρίδου  εντοπίσαμε νηστίσιμες συνταγές, που μπορούν να γεμίσουν το τραπέζι μας την Καθαρά Δευτέρα, αλλά και τις υπόλοιπες μέρες της Σαρακοστής.