Υπάρχει ένας φίλος του μικρού σας που δεν τον έχετε δει ποτέ, αλλά ακούτε για τα κατορθώματά του.
Είναι π.χ. αυτός που... βγάζει το πιτσιρίκι από τη δύσκολη θέση, όταν έχει κάνει κάποια σκανταλιά («Δεν το έκανα εγώ, ο Χρήστος φταίει»). Είναι ο φανταστικός του φίλος ή, μάλλον, φανταστικός για εσάς, γιατί για το πιτσιρίκι είναι απολύτως «πραγματικός». Γράφει ο Dr T. Berry Brazelton, M.D., Επίτιμος καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Harvard
Είχα ακούσει γι' αυτούς τους «φίλους» των παιδιών από γονείς μικρών ασθενών μου και πάντα θαύμαζα την εφευρετικότητα που έδειχναν τα πιτσιρίκια όταν «δημιουργούσαν» κάποιον για να τα... βγάζει από τη δύσκολη θέση. Βέβαια, όσο έξυπνο και χαριτωμένο κι αν είναι το κόλπο του παιδιού σας, πάντα το καταλαβαίνετε. Αλλά, ακόμη και όταν λέτε «Φυσικά, δεν το έκανε αυτός. Κι εσύ κι εγώ ξέρουμε ποιος το έκανε!», το πιθανότερο είναι ότι το λέτε χαμογελώντας. Και αυτό το χαμόγελο το βλέπει το παιδί σας, και έτσι θα επαναλάβει την προσπάθεια ξανά και ξανά. Μετά από κάποιες φορές, ίσως χάσετε την υπομονή σας: «Δεν μπορείς να κατηγορείς συνεχώς κάποιον που δεν υπάρχει για τα δικά σου κατορθώματα». Κι όμως, ακόμη και μια τόσο σκληρή απάντηση σαν αυτή, δεν βάζει εύκολα τέλος στην ιστορία του φανταστικού φίλου, αφού οι φανταστικοί φίλοι είναι απολύτως πραγματικοί για τα τετράχρονα ή πεντάχρονα παιδάκια.
Μήπως απλώς... λέει ψέματα;
Πολλοί γονείς που ήρθαν να με συμβουλευτούν γι' αυτούς τους «φίλους», ανησυχούσαν ότι το παιδί τους αρχίζει να λέει ψέματα. Ναι, είναι αλήθεια ότι είναι πολύ λεπτή η γραμμή που χωρίζει τη φαντασίωση από το ψέμα. Και τα δύο εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό, καθώς το παιδί προσπαθεί να παρουσιάσει τα πράγματα σύμφωνα με το δικό του τρόπο. Αυτό που πρέπει να κάνετε εσείς είναι να προσπαθήσετε να δείξετε κατανόηση και να καταλάβετε γιατί το παιδί φέρεται έτσι. Το σίγουρο είναι ότι η επινόηση ιστοριών με φανταστικούς φίλους δίνει στα μικρά μια αίσθηση δύναμης* τη δύναμη να αντισταθούν στο αίσθημα ενοχής όταν έχουν κάνει π.χ. μια ζημιά, να ονειρευτούν, ακόμη και να δημιουργήσουν ένα δικό τους κόσμο.
Θυμάμαι μια φορά που με μάλωσαν πολύ άσχημα γιατί είχα κλέψει και είχα κρύψει την αγαπημένη κουβέρτα του μικρότερου αδελφού μου* χώθηκα γρήγορα στον κόσμο της φαντασίας μου, όπου... απαγορευόταν αυστηρά η είσοδος σε μικρότερους αδελφούς.
Εκεί, ο φανταστικός φίλος μου μαγείρευε μόνο για μένα, με έβαζε στο κρεβάτι, και δεν έπρεπε να μοιραστώ με κανένα μικρότερο αδερφάκι τα χάδια του και το παραμυθάκι του. Αυτό το όνειρο με έκανε να νιώθω μεγάλος και δυνατός.
Θα ανησυχείτε πολύ λιγότερο γι' αυτές τις φαντασιώσεις του μικρού σας εάν καταλάβετε ότι, πρώτον, δεν είναι μόνιμες και, δεύτερον, δεν είναι δείγμα για μελλοντικές προβληματικές συμπεριφορές. Αντίθετα, είναι ένα στάδιο της ανάπτυξης στο οποίο τα τετράχρονα παιδάκια χρησιμοποιούν τη φαντασία για να δοκιμάσουν τα όρια της δύναμής τους.
Εννοείται ότι δεν έχουν αναγκαστικά όλα τα παιδάκια φανταστικούς φίλους. Στην πραγματικότητα, τα μικρότερα αδέλφια σπανίως έχουν, γιατί ασχολούνται κυρίως με την πραγματικότητα των μεγαλύτερων αδελφών τους. Αλλά, ακόμη κι αν έχουν φανταστικούς «φίλους», δεν το ομολογούν, γιατί φοβούνται ότι θα τα κοροϊδέψουν τα μεγαλύτερα, τα οποία, έχοντας ξεπεράσει αυτή τη «βλακεία», πειράζουν τα μικρότερα.
Πάντως, όλα τα παιδιά πειραματίζονται με φαντασιώσεις, εξασκώντας στη φαντασία τους όλα τα βήματα που θα χρειαστεί να κάνουν για να αποκτήσουν ανεξαρτησία.
With a little help from my friend...
Γιατί χρειάζονται, όμως, τα μικρά ένα φανταστικό φίλο; Σε τι τα βοηθάει;
Είναι ένας τρόπος με τον οποίο το παιδί πειραματίζεται με την πραγματικότητα και δοκιμάζει τα όνειρά του: «Μπορώ αλήθεια να είμαι πριγκίπισσα, ή μπορώ μόνο να το φαντάζομαι;». Μετά από αυτό, είναι καλύτερα προετοιμασμένο να δεχτεί τον πραγματικό κόσμο, γιατί, όσο δυσάρεστος κι αν του φαίνεται, ξέρει ότι μπορεί πάντα να ονειρεύεται με το δικό του τρόπο.
Οι «φίλοι» του παιδιού το βοηθούν επίσης να χειρίζεται τα άγχη του. Στην ηλικία των τεσσάρων ετών είναι πιθανό το μικρό να φοβάται τα σκυλιά, τους θορύβους ή τα φαντάσματα που είναι κρυμμένα στο ντουλάπι. Οι φανταστικοί φίλοι του φοβούνται μαζί του, ή είναι δυνατοί και γενναίοι και του δίνουν κουράγιο.
Ιδιαίτερα, τα δειλά και ευαίσθητα παιδιά χρησιμοποιούν τους φανταστικούς φίλους σαν μια μορφή προστασίας. Παράδειγμα, ο Γιαννάκης. Όταν ήταν πέντε ετών, καθόταν πάντα μόνος του μερικά λεπτά πριν αρχίσει να συμμετέχει στις δραστηριότητες του παιδικού σταθμού. Όταν τον ρώτησε η δασκάλα του γιατί το κάνει αυτό, της απάντησε: «Πρέπει να ρωτήσω πρώτα τη γνώμη του Μπίτσι». Αφού βεβαιώθηκε ότι η δασκάλα τον έπαιρνε στα σοβαρά, πρόσθεσε: «Ο Μπίτσι ξέρει πάντα τι είναι καλό για μένα».
Μέχρι πότε θα είναι... φίλοι;
Παρότι η πιο συνηθισμένη περίοδος του φανταστικού φίλου είναι η ηλικία των 4-5 ετών, η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν εγκαταλείπουμε τις φαντασιώσεις μας. Έχω δει παιδιά σχολικής και προεφηβικής ηλικίας να εξακολουθούν να έχουν φανταστικούς φίλους, κρύβοντας συνήθως την ανάγκη τους για έναν πραγματικό συνομήλικο φίλο. Αυτό ισχύει ιδίως για τα μοναχικά παιδιά. Να ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Πρόσφατα, κάθισα δίπλα σε ένα αγοράκι οκτώ ετών, σε ένα παγκάκι της παιδικής χαράς. Μου είχε ήδη πει η δασκάλα του ότι ήταν πολύ μοναχικό και δεν συμμετείχε στα ομαδικά παιχνίδια. Φαινόταν να ονειροπολεί, και μετά από λίγο τού είπα: «Συγγνώμη, εάν ενοχλώ, αλλά σε είδα εδώ μόνο σου και κάθισα. Ελπίζω να μη σε πειράζει». Το πρόσωπό του ζωντάνεψε και είπε αμέσως: «Μα δεν είμαι μόνος μου. Απλώς κάθομαι εδώ». Του είπα ότι κι εγώ στην ηλικία του καθόμουν και κοίταζα τα άλλα παιδιά. «Δεν ήμουν και πολύ αθλητικός τύπος, και πολύ συχνά δεν με έπαιζαν». Έμεινε για λίγο σιωπηλός και μετά μού είπε: «Δεν τους χρειάζομαι. Έχω το φίλο μου, που μοιάζουμε πολύ». Για μια στιγμή νόμισα ότι εννοούσε κάποιο άλλο παιδάκι, αλλά συνειδητοποίησα ότι μιλούσε για ένα φανταστικό φίλο, που τον ανακούφιζε και ήταν πάντα δίπλα του. Ο μικρός είχε βρει έναν εξαιρετικό τρόπο για να αντιμετωπίζει τη μοναξιά του.
Ακόμη και έφηβοι χρησιμοποιούν καμιά φορά τη φαντασία για να τα βγάλουν πέρα σε δύσκολες καταστάσεις. Για παράδειγμα, ο Γιαννάκης, που στα πέντε του χρειαζόταν να του λέει ο Μπίτσι τι πρέπει να κάνει, στην εφηβεία του ξανανέφερε το φανταστικό του φίλο. Μια μέρα, όταν ήταν 14 χρονών, γύριζαν στο σπίτι με το αυτοκίνητο της μαμάς του μαζί με κάποιους φίλους του, μετά από έναν αγώνα χόκεϊ. Η μητέρα του, λοιπόν, τους άκουσε να ψιθυρίζουν στο πίσω κάθισμα για τα τσιγάρα που θα κάπνιζαν στο σπίτι. «Θα έρθεις, Γιαννάκη;» ρώτησε ένα από τα παιδιά. Για μια στιγμή ο Γιαννάκης τούς κοίταξε αφηρημένος και μετά είπε: «Όχι, ευχαριστώ». Αργότερα, είπε περήφανος στη μητέρα του ότι «Ο Μπίτσι είπε όχι».
Άλλωστε, όλοι μας έχουμε φαντασιώσεις. Όταν προσπαθούμε να κοιμηθούμε ή πρέπει να πάρουμε μια δύσκολη απόφαση; Ένας φίλος δικής μας «κατασκευής» μένει πάντα δίπλα μας, στα καλά και στα κακά της ζωής μας. Δεν είναι υπέροχο, όταν νιώθουμε ότι ο κόσμος μας αδικεί, να ξέρουμε ότι υπάρχει πάντα κάποιος που μας εκτιμά και μας νοιάζεται;
... αποκλειστικά δικός τους!
Όταν η μεγαλύτερη κόρη μου ήταν τεσσάρων ετών και τη μάλωσα για κάτι που είχε κάνει, με κοίταξε για λίγο συνοφρυωμένη και προβληματισμένη. Ξαφνικά, το προσωπάκι της φωτίστηκε: «Δεν το έκανα εγώ, το έκανε ο Πέτρος», μου ανακοίνωσε, λες και αυτό θα τη γλίτωνε από τις συνέπειες της αταξίας της. Την πρώτη φορά που έγινε αυτό στενοχωρήθηκα με αυτή την απαράδεκτη δικαιολογία που σκέφτηκε. Μετά, άρχισα να γελάω. Η μικρή προσπαθούσε να αποφύγει το μάλωμα, ρίχνοντας την ευθύνη σ' ένα φανταστικό φίλο. Μόλις η κόρη μου είδε ότι δέχτηκα τον «άτακτο» φίλο της, τον Πέτρο, με άφησε να μπω στον προσωπικό της κόσμο. Άλλη μία «φίλη», η Γκούσου, μοιραζόταν τα καλά στη ζωή της. Όταν διασκέδαζε, ήταν μαζί της η Γκούσου. Όταν ονειρευόταν κάτι υπέροχο, έβλεπε και η Γκούσου το ίδιο όνειρο* εάν της διάβαζα για μια πριγκίπισσα, μου έλεγε: «Ξέρεις κάτι; Και η Γκούσου είναι πριγκίπισσα».
Αισθάνθηκα πολύ έντονη την επιθυμία να ζήσω μαζί με την κόρη μου σε αυτό τον υπέροχο φανταστικό κόσμο της, αλλά γρήγορα με έβαλε στη θέση μου: «Είναι δικοί μου φίλοι αυτοί, δεν σε θέλουν εσένα». Μετά την αδιάκριτη επέμβασή μου, τους ανέφερε πολύ πιο αραιά και κατάλαβα ότι αυτός ο φαντασιακός κόσμος τής ανήκε αποκλειστικά. Οι ερωτήσεις μου ήταν ενοχλητικές και κατέστρεφαν τη φαντασία της.
Στηρίξτε τη φαντασία του
Πολλοί γονείς με ρωτούν αν κάνουν καλό στην ανάπτυξη του παιδιού τα φανταστικά παιχνίδια. Προσωπικά πιστεύω ότι αυτού του τύπου τα παιχνίδια παίζουν θετικό ρόλο στην παιδική ηλικία και ότι εμείς οι μεγάλοι πρέπει να τα δεχόμαστε και να τα εκτιμάμε χωρίς να επεμβαίνουμε. Στην πραγματικότητα, συμβουλεύω πάντα τους γονείς να καλλιεργούν τη φαντασία των παιδιών τους, κυρίως διαβάζοντάς τους παραμύθια, φτιάχνοντας μαζί τους ιστορίες ή συζητώντας τα όνειρά τους. Αντίθετα, οι ταινίες και τα παιδικά προγράμματα βάζουν σε καλούπια τη φαντασία του παιδιού. Οι έτοιμες εικόνες κλέβουν από τα παιδιά την ικανότητά τους να δημιουργούν τις δικές τους εικόνες.
Τι σημασία έχει εάν ένα τετράχρονο κοριτσάκι επινοήσει μια φανταστική φίλη πριγκίπισσα, η οποία όμως ταυτίζεται με την πραγματική εικόνα της Σταχτοπούτας, που είδε στον κινηματογράφο ή στην τηλεόραση; Ενώ, από την άλλη, τα φανταστικά πρόσωπα για τα οποία διαβάζει, δεν «καταστρέφουν» τη δική του φαντασία.
πηγή μας Μην σας ανησυχούν οι φανταστικοί φίλοι
Όταν τα παιδιά «αποκτούν» και μιλούν για έναν φανταστικό φίλο που έχουν, οι γονείς συνήθως θορυβούνται και ανησυχούν. Όπως, όμως, εξηγεί η δρ Τζέιν Κόλινς, διευθύντρια στο Νοσοκομείο Παίδων της Great Οrmond Street, στο Λονδίνο, οι φανταστικοί φίλοι είναι πολύ συνηθισμένοι στα μικρά παιδιά, ιδίως σε όσα έχουν ισχυρή φαντασία και είναι δημιουργικά.
Υπολογίζεται ότι έως το 33% των παιδιών ηλικίας 2-3 ετών «αποκτούν» έναν φανταστικό φίλο- για λίγο καιρό τουλάχιστον - ο οποίος συνήθως «εμφανίζεται» μόνον όταν το παιδί είναι μόνο.
Εάν ένα παιδί περνά πολλές ώρες με αυτό τον φανταστικό φίλο, ίσως χρειάζεται λίγη έξτρα βοήθεια για να δημιουργήσει φιλίες με αληθινά παιδιά. Εντούτοις, εάν έχει φίλους και δείχνει κατά τα άλλα ευτυχισμένο, ο φανταστικός φίλος είναι απίθανο να αποτελεί λόγο ανησυχίας. Αν μη τι άλλο, μεγαλώνοντας τα παιδιά μαθαίνουν από ένστικτο να ξεχωρίζουν το φανταστικό από το πραγματικό.
Ας σημειωθεί ότι φανταστικούς φίλους μπορεί να έχουν τα παιδιά μέχρι και τα 8 τους χρόνια, αν και σπάνια.
«Αΰλοι» φίλοι, που ζουν μόνο στην φαντασία των παιδιών, αλλά
ευθύνονται συνήθως για τις σκανδαλιές τους, βοηθούν τα παιδιά να
βελτιώσουν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες, όπως υποστηρίζει έρευνα
που διενήργησαν από κοινού ψυχολόγοι του πανεπιστημίου La Trobe της
Αυστραλίας και του πανεπιστημίου του Μάντσεστερ.
Οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι τα παιδιά που δημιουργούσαν τέτοιες φανταστικές σχέσεις, είναι πιο δημιουργικά και κοινωνικά από τα υπόλοιπα, ενώ είναι και πιο επικοινωνιακά.
Η έρευνα κατέρριψε και τον μύθο που ήθελε τα άτομα αυτά να μην είναι σε θέση να διαχωρίσουν το αληθινό από το φανταστικό, αφού σχεδόν όλα διέκοπταν τις αφηγήσεις τους προκειμένου να «ξεκαθαρίσουν» ότι δεν πρόκειται για αληθινά πρόσωπα αλλά για αποκυήματα της φαντασίας τους.
πηγή
ΠΗΓΗ της πηγής: news-medical.net
